|
Dünya Turizm
Liginin Neresindeyiz?
Güney Avrupa'nın yükselen turizm ekonomisi Türkiye, bunu
sadece "kum-deniz-güneş"e yaslanarak yapıyor. Turizm çeşitliliği ve
bölgesel çeşniyi ihmal etmeyen, yatırımcı bir politikayla, 10 yıl
içinde İspanya'nın tahtını elinden alabilir; ama...
BİA (İstanbul) - 2004
turizm performansı, ülkeler itibariyle nasıl gelişti, Türkiye 2004
dünya turizm ligini kaçıncı sırada tamamladı? Bu soruları Dünya
Turizm Örgütü (DTÖ - WTO) verilerinin yardımıyla yanıtlayalım.
Hemen belirtelim ki, WTO, 2004 için bölge analizleri yapmakla
beraber ülkeler bazında analizini henüz yayımlamadı. Ama bölge
sonuçlarından giderek Türkiye'nin 2004'te dünya turizm liginde nasıl
bir yere geldiğini kestirebiliriz.
Yeniden hatırlatalım; dünya turizmi 2004'ü olağanüstü bir sonuçla
tamamladı ve son 20 yılın en yüksek
büyümesini
gerçekleştirdi. Gelen turist sayısının yüzde 10 arttığı 2004'te
böylece turizm pazarı 760 milyon turiste kadar genişledi. Bu, bir yılda turist sayısına
yaklaşık 70 milyon turistin
eklenmesi demekti.
Yine yeniden hatırlatalım ki, geçen yılki büyümeden en büyük payı,
önceki yılın SARS faciasından dolayı kayba uğrayan Asya-Pasifik
ülkeleri aldı. 70 milyon turist artışının yaklaşık yarısı bu bölgeye
gitti. Ancak Tsunami felaketi ile hızı kesilen Asya turizminin
2005'te bu kazancını yine kaybedeceği söylenebilir.
2004'ü yüzde 4 büyüme ile
kapayan Avrupa turizmi içinde yer alan Türkiye, bölgesinin en hızlı
gelişen ülkelerinden biri oldu. Yabancı turist sayısı 14 milyondan 17 milyona çıkan
Türkiye'nin böylece yüzde 21
büyüme ile Akdeniz'in en hızlı gelişen
ülkesi olduğunu söylemek mümkün. Turizm gelirleri açısından
da benzer şeyler söylemek mümkün.
Dünyada turizm gelirlerinin 523 milyar
dolardan 575 milyar dolara çıkarak
yüzde 10 dolayında artmış
olduğunu tahmin ediyoruz. Türkiye'nin yabancılardan sağladığı gelir 2003'te 9.6 milyar dolar iken
2004'te 12 milyar dolara çıktı,
yani yüzde 24'e yakın arttı.
Ancak Türkiye artık WTO'ya turizm geliri olarak "Alamancılarımız"ın
getirdiği dövizi de turizm gelirine ekleyerek bildiriyor ve bu rakam 2003'te 13.2 milyar dolar
olarak bildirilmişti, bu yıl ise 15.9
milyar dolar olarak bildirilecek.
Türkiye geçen yılın beyanı olan 13.2 milyar dolarlık turizm geliri
ile dünya sıralamasında Avusturya'nın ardından 9. sırada yer almış ve
Yunanistan'ı 2 milyar dolar geride bırakmıştı. Bu yılın 15.9 milyar
dolarlık geliri ile ise Avusturya'yı sollayıp Çin'in ardından 8. sırayı alması çok muhtemel.
Türkiye'nin Dünya turizm pastasından aldığı pay ise 575 milyar dolarlık dünya
pastasından yüzde 2'nin biraz üstünde olacak. Pastadan en büyük payları yüzde 12 ile Amerika Birleşik
Devletleri (ABD), yüzde 8 ile İspanya, yüzde 7 ile Fransa, yüzde 6
ile İtalya almayı sürdürüyor.
Bu sonuçlardan sonra, dünyadaki turizm trendi, Türkiye'nin yerine
dair başka şeylere de işaret ediyor. O da Türkiye'nin Güney
Avrupa'nın yükselen turizm endüstrisi olduğu gerçeğidir.
Dünya Turizm Örgütü verileri ile Güney
Avrupa ülkelerinin turizm performansı şöyle:
İspanya:
1990'da 34
1995'de 35
2000'de 48
2001'de 50
2002'de 52
2003'de 52
2004'de (b)
2003/1990(%) 52
2000/03(%) 8
İtalya:
1990'da 27
1995'da 31
2000'da 41
2001'de 39
2002'de 40
2003'de 40
2004'de (b)
2003/1990(%) 48
2000/03(%) -2
Türkiye:
1990'da 5
1995'da 7
2000'da 9
2001'de 11
2002'de 13
2003'de 13
2004'de 17
2003/1990(%) 160
2000/03(%) 44
Yunanistan:
1990'da 9
1995'da 10
2000'da 13
2001'de 14
2002'de 14
2003'de 14
2004'de (b)
2003/1990(%) 55
2000/03(%) 7
Portekiz:
1990'da 8
1995'da 9
2000'da 12
2001'de 12
2002'de 12
2003'de 12
2004'de (b)
2003/1990(%) 50
2000/03(%) 0
* (b): 2004 verisi yok
* Gelen Turist Sayısı; milyon kişi
Yukarıdaki tablodan 1990 sonrası Güney Avrupa turizminin gelişme
eğilimlerini görebiliyoruz. Akdeniz'in turizm lideri İspanya'nın 1990'dan 2003'e
turist girişini yüzde 52 artırdığını ama son 4 yılın trendine
bakıldığında 50 milyon turistte tıkandığını görüyoruz. İspanya'nın
2000-2003 büyümesi yüzde 8'de kalmış. Ya da yılda yüzde 2 artış
gösterebiliyor turist girişi.
İtalya, İspanya'nınkine benzer
bir tempoda 1990'dan 2003'e yüzde 48 artırmış turist girişini ama
2000'den bu yana patinaj yapıyor, hatta 2000'de gelenden 1 milyon
eksilmiş 2003'te turist girişi. Yani İtalya'nın da büyümesi durmuş.
Yunanistan ve
Portekiz için de aynı şeyi
söylemek mümkün. Onların da 1995 sonrası büyümeleri oldukça
yavaşlamış ve Yunanistan 14, Portekiz 12 milyon turistte takılmışlar.
Buna karşılık Türkiye,
özellikle 2000 sonrası dönemde çok hızlı bir tırmanış halinde.
1990'dan 2003'e Türkiye'ye turist girişi 9 milyondan 13 milyona çıkarak
yüzde 160 artmış. 2004'ü
dikkate alırsanız artış yüzde 240'ı
buluyor. 2000/2003 dönemi
artışı ise yüzde 44 ile diğer
ülkelerin büyümelerinin kat be kat üstünde.
Gelen turist sayısı, turizm performansının ölçülmesinde kullanılan
ölçütlerden biri ama en hassas ölçü değil. Kelle sayısı kadar
nitelik de önemli. Turist başına
harcama ne kadar? Böyle de bir analizin yapılması gerekli.
Ayrıca her ülkenin sahip olduğu nüfusa
göre, turizm endüstrisinden kazandığı gelir de önemli. Bu
ölçütlere de bakmak gerekli. Ama bunlarla da ölçsek, Güney Avrupa
için aynı sonuca ulaşabiliriz. Son 10
yılda Güney Avrupa'da en hızlı büyüyen turizm ekonomisi
Türkiye'ninki. Bu yadsınamaz bir gerçek. İspanya ve İtalya
duraklama hatta tempo yitirme dönemine girdiler. Yunanistan ve
Portekiz ise Türkiye'nin hızlı temposunun gerisine düştüler. Türkiye,
Akdeniz sevenler için artık İspanya ve İtalya'nın alternatifi olma
yolunda.
Bu pozitif tabloya rağmen bir gerçek var. Türkiye, Güney Avrupa'nın
bu yükselen ekonomisi olmasına karşın, bunu sadece kum-deniz-güneş
bacağına yaslanarak yapmanın yanlışlığı içinde. Turizm çeşitliliği
ve bölgesel çeşniyi ihmal etmeyen, yatırımcı, atılımcı bir
politikaya sahip olmamız halinde, 10 yıl içinde İspanya'nın tahtını
elinden almak işten değil. Ama böyle bir vizyona ve kararlılığa
sahip olacak yönetim nerede? (MS/BB)
2005
sayfa başı
|
|